Anonim Şirketlerde Pay Devrinin Esas Sözleşme ile Sınırlandırılması Seçkin Yayıncılık

Anonim şirketlerde “anonim” ifadesi özellikle pay sahibine işaret eden bir terim niteliğindedir. Nitekim anonim şirketler, pay sahiplerinin kişiliklerinden bağımsız olarak, getirilen sermayenin önemli olduğu şirket türüdür. Bu nedenlerle de sermaye şirketleri arasında anonimlik özelliğini en çok yansıtan şirkettir. Şirketin anonimlik özelliği en çok pay sahipliği mevkiinin kolaylıkla değişebilmesinde kendini gösterir. Bu noktada, anonim şirketlerde kural, payların serbestçe devredilebilme ilkesidir. Bu durum, payın kolayca el değiştirmesine ve bunun sonucunda bağımsız ve kurumsal bir yapının oluşmasına, yatırımcıların çeşitlenmesine ve yatırım riskinin azaltılmasına imkan sağlamaktadır.

Bununla birlikte, payların serbestçe devredilebilmesi, özellikle payları borsaya kote olmayan şirketlerde bazı sakıncalar doğurabilir. Böyle bir durumda esas sözleşmeye konulacak bir bağlam hükmü ile nama yazılı payların devrinin kısıtlanması, kontrol altına alınması sağlanabilir. Payları borsaya kote olan şirketlerde ise devrin sınırlandırılması işlem güvenilirliği açısından çok sınırlıdır. Bunun nedeni, payın ekonomik değerinin ve anonim şirket yapısının korunarak bir denge sağlanmak istenmesidir.

Çalışmada; 6102 sayılı TTK ve 6362 sayılı SerPK ve sair mevzuat ışığında pay kavramı, pay senetleri, payların devri ve payların devrinin hangi şart ve yöntemler çerçevesinde esas sözleşmeye konulacak bağlam hükümleri ile kısıtlanabileceği, devir sonunda paylardan doğan hakların geçişi, bu hakların kullanılmasının şartları ve pay defteri incelenmiştir. Ayrıca uygulamada çıkan sorunlara ve doktrindeki tartışmalı konulara çalışmada yer verilmiştir.