Güncel ve Notlu 1982 Anayasası – Ozan Ergül, Ersoy Kontacı, Deniz Polat Savaş Yayınları

Açıklama

Güncel ve Notlu
1982 Anayasası
Ekim 2023

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu Ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
(Anayasa Mahkemesi İçtüzüğünün İlgili Maddeleri İşlenmiş Olarak)

TBMM İçtüzüğü Ve 1961 Anayasası

Doç. Dr. Ozan Ergül
Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Doç. Dr. Ersoy Kontacı
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Dr. Deniz Polat
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

İçindekiler

Birinci Kısım
Genel Esaslar

İkinci Kısım
Temel Haklar Ve Ödevler

Birinci Bölüm
Genel Hükümler

İkinci Bölüm
Kişinin Hakları Ve Ödevleri

Üçüncü Bölüm
Sosyal Ve Ekonomik Haklar Ve Ödevler

Dördüncü Bölüm
Siyasî Haklar Ve Ödevler

Üçüncü Kısım
Cumhuriyetin Temel Organları

Birinci Bölüm
Yasama

İkinci Bölüm
Yürütme

Üçüncü Bölüm
Yargı

Dördüncü Kısım
Malî Ve Ekonomik Hükümler

Birinci Bölüm
Malî Hükümler

İkinci Bölüm
Ekonomik Hükümler

Beşinci Kısım
Çeşitli Hükümler

Altıncı Kısım
Geçici Hükümler

Yedinci Kısım
Son Hükümler

SUNUŞ

    Elinizdeki mevzuat derlemesinin 2017 yılı baskısında (5. Baskı) 21 Ocak 2017 tarih ve 6771 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmiş olan hükümlerini metne işlemiş, ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan hükümlerini farklı yöntemlerle kullanıcının dikkatine sunmaya çalışmıştık. Bu amaç doğrultusunda başvurduğumuz yöntemler, değişecek ibarelerin altını çizmek veya yıldızlı dipnotlarla yürürlüğe girecek düzenlemeleri göstermek olmuştu. Bunun yanında, maddelerin bütünüyle değişecek olduğu durumlarda, seçim takviminin ilanı ve Cumhurbaşkanının göreve başlaması olarak belirlenmiş iki farklı yürürlük tarihini dikkate alarak, Anayasa metninin sonuna iki Ek koymuştuk. Önce Yüksek Seçim Kurulu’nun 26 Nisan 2018 tarihinde seçim takvimini ilan etmesiyle (26 Nisan 2018 Tarihli ve 30403 Sayılı Resmî Gazete – 2. Mükerrer) ve ardından seçilmiş Cumhurbaşkanının 9 Temmuz 2018 tarihinde and içerek göreve başlamasıyla 6771 sayılı Kanun’un tüm hükümleri yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu nedenle, 2018 yılı baskısından itibaren (6. Baskı) tüm eski düzenlemeleri göstermeyi hedefleyen önceki yöntemimize geri dönülmüştü. Bununla birlikte, 6771 sayılı Kanun ile çok fazla sayıda maddenin yürürlükten kalkması nedeniyle, söz konusu maddeleri sayfa altında dipnotlarda göstermek sayfa düzeni açısından zorluk yaşatmıştır. Diğer taraftan, bütünüyle yürürlükten kaldırılmış olan söz konusu maddelerin tamamını sayfa altında göstermenin, öğrenci ve öğretim üyelerinin işini kolaylaştırmayı amaçlayan bu çalışmanın temel mantığı ile bağdaşmayacağı kanaatine ulaşılmıştır. Ancak, yine bu derlemeye özgü olan ‘eski tüm düzenlemeleri gösterme’ ilkesi doğrultusunda, 6771 sayılı Kanun ile yürürlükten kaldırılmış olan maddeler, dipnotla belirtme yapılarak, Anayasa metni sonuna konmuş Ek’te gösterilmiştir. Çalışmamamızın bu yeni baskısında, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Kanunu ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü ile TBMM İçtüzüğünde yapılan değişiklikleri de ilgili yerlerine işledik.

    Bu baskıya özgü açıklamalarımız yanında, çalışmayı ilk kez eline alanlardüşünülerek, ilk baskıdan itibaren sunuşta yer verdiğimiz şu açıklamaları bir kez daha tekrar etmeyi uygun gördük:“…Bugün içerik olarak orijinal metinden oldukça farklılaşmış bir Anayasa metni yürürlüktedir. Bu durum, sadece yürürlükte olan maddeleri göz önüne almanın yeterli olmadığı, bunun yanında önceki düzenlemelerin de dikkate alınmasının gerekli olduğu anayasa hukuku derslerinde ciddi bir güçlük yaratmayabaşladı. Öğretim üyeleri ve öğrencilerin önceki düzenlemelere ders esnasında göz atabilmeleri ve bunlara atıf yapabilmeleri, ancak eski ve güncel birkaç Anayasa metnini yanlarında bulundurmaları halinde mümkün olabilmektedir.

    Elinizdeki metnin hazırlanmasında gözetilen başlıca amaç, öğretim üyeleri ve öğrenciler için zorluk yaratan bu duruma son vermektir. Bu amaç çerçevesinde, 1982 Anayasası’nın değişiklik geçirmiş maddelerinin eski halleri ile yürürlükten kaldırılmış maddelerine ulaşmayı sağlayacak bir çalışmaya girişil- miş ve elinizdeki metin hazırlanmıştır. Bu çalışmanın ilk baskısı çıktıktan sonra yürürlüğe giren 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun da, ikinci baskıda çalışmaya dahil edilmiştir. Ayrıca, 6216 sayılı Kanun ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü arasındaki ilişki dikkate alınarak, Anayasa Mahkemesi Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un altına Mahkeme İçtüzüğü’nün ilgili maddeleri de işlenmiştir. Kullanıcılar, 6216 sayılı Kanun’un bir maddesine bakarken, dipnotlarda Mahkeme İçtüzüğü’nün bazen bir, bazı durumlarda ise birden fazla maddesinin, o Kanun maddesiyleilgili düzenlemelerini görme olanağına da sahipolacaklardır. Ayrıca, gerek anayasa hukuku, gerekse parlamento hukuku derslerinde sıklıkla başvurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ve 1961 Anayasası metinleri de çalışmaya dahil edilmiştir.

    Çalışmanın öncelikle öğrencilere yardımcı olması hedeflenerek, metiniçinde ve sayfa düzeninde kullanıcılara yararlı olacağına inandığımız bazı uygulamalardabulunulmuştur. Çalışmada yer alan tüm metinlerde gerçekleştirilen uygulamalar şunlardır: 1) Kısım başlıklarına, ilgili kısmın devam ettiği sayfaların tepesinde; 2) Bölüm başlıklarına, ilgili bölümün devam ettiği sayfa kenarlarındaki boşluklarda ve metnin üst sınırı hizasında; 3) Her maddenin kenarbaşlığına ayrıca maddenin yanındaki kenar boşluğunda yer verilmiştir. Bu saydıklarımız yanında özellikle 1982 Anayasası metninde karşılaşılan bir durumlailgili olarak da yardımcı olabilecek bir uygulama tercih edilmiştir. Bu çerçevede, maddeye eklenmiş bir «ek cümle» veya «ek ibare”nin ilgili fıkranın son cümlesi veya ibaresi olmaması durumunda söz konusu “ek cümle” veya “ekibare” [köşeli paranteze] alınmıştır. Böyle olmadığı durumlarda herhangi birkarışıklık doğma ihtimali olmadığından parantez uygulamasına gidilmemiştir.

    Bizi bu çalışmaya teşvik eden Ankara Üniversitesi Hukuku Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı önceki Başkanı Prof. Dr. Merih Öden’e teşekkür eder, çalışmanın öğrencilere ve uygulamacılara yardımcı olmasını dileriz.”

Doç. Dr. Ozan Ergül Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Doç. Dr. Ersoy Kontacı Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Dr. Deniz Polat Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi